| |
|  | |  |  | Chủ đề : LỊCH SỬ ORIGAMI
--------------------------------------------------
LỊCH SỬ ORIGAMI
 1.Khái quát: Origami, hay nghệ thuật xếp giấy là một trò giải trí truyền thống của người dân Nhật Bản, và chỉ bằng một tờ giấy vuông nhỏ là ta có thể gấp thành nhiều hình dạng khác nhau như những con thú dễ thương hay những cây hoa xinh đẹp. Do vật liệu của môn này khá đơn giản nên nó dễ dàng được yêu thích ở bất cứ nơi đâu. Rất nhiều người dân Nhật Bản yêu thích trò chơi này ở nhà cũng như ở trường học. Hình Origami được biết đến nhiều nhất, hình mà các đứa trẻ đã được cha mẹ hoặc ông bà chúng dạy cho, đó là con hạc (con cò, sếu). Những hình khác gồm có hoa, bướm, cua, và thậm chí những hình dạng khó như là cây thông Giáng Sinh. Origami đặc biệt được các bé gái yêu thích. 2.Lịch sử của Origami. A. Tiền thân của Origami Chúng ta biết rất ít về nguồn gốc của Origami Vài ý kiến cho là Origami có nguồn gốc từ Trung Quốc khỏang 2000 năm trước. Nhưng điều này hầu như không đúng. Quan niện này được phỏng đoán dựa trên việc cho rằng Origami bắt đầu có ngay sau khi phát minh ra giấy, chẳng có chứng cớ nào xác minh điều này. Giấy của triều Hậu Hán chẳng cho ta thấy chút bóng dáng nào về Origami. Tiếng Trung Quốc chữ "giấy" là zhi, nó là một vật được phát minh ra để viết lên thay cho lụa. Trong phần giải thích nguồn gốc từ "giấy"-kami trong tiếng Nhật, nói rằng giấy đã từng được làm từ gỗ cây bulo đọc là kaba hay vót từ thân tre hoặc các gỗ khác đọc là kan. Tất cả chúng đều là vật dùng để viết lên. Như vậy hầu như chẳng có tài liệu nào từ thời ấy cho thấy ngoài công dụng để viết lên thì giấy còn có thể dùng để xếp nữa cả. Những ý kiến khác cho rằng Origami có nguồn gốc từ triều đại Heian của Nhật Bản. Điều này hầu như lại sai một lần nữa. Họ đã tham khảo từ một câu chuyện kể về Abe-no Seimei người đã làm một con chim bằng giấy và biến nó thành một con chim thật, hay từ một câu chuyện khác nói về Fujiwara-no Kiyosuke người đã gửi cho cô bạn gái cũ của mình một con ếch cuộn bằng giấy. Chẳng mấy có lý vì nó chỉ là truyện cổ tích, tuy nhiên cái làm người ta tin đó là những vật kể trên đã được làm ra từ giấy.  Ở Nhật, họ dùng giấy trong việc gói quà
gọi là tatogami hay tato. Ngày nay, họ chủ yếu dùng cách đó gói kimono.
Việc này thật sự có từ thời Heian. Nhưng nó không có nghĩa là khởi nguồn
của Origami vì người ta chỉ gói giấy thành mỗi hình vuông.
Họ dùng
giấy kẻ sọc gọi là shide hay heisoku, và búp bê giấy hitogata trong nghi
thức của đạo Shinto. Chúng cũng có nguồn gốc cổ xưa. Tuy nhiên, ngày
xưa ở Nhật chúng chẳng bao giờ được làm từ giấy cả.Hơn nữa ngay cả ngày
nay chúng cũng không nhất thiết phải là búp bê gấp từ giấy. Chúng ta có
thể thấy chẳng có mối quan hệ nào giữa tôn giáo của Nhật Bản và ngồn gốc
của Origami cả. Từ "giấy" trong tiếng Nhật và từ "thần" đọc cùng âm với
nhau, đều là kami, nhưng trong tiếng Nhật cổ thì cách nhấn âm khác
nhau.
Ta dùng từ Origami từ thời Heian của Nhật. Tuy nhiên cách viết
khác và nó cũng không thuần túy là chỉ việc gấp giấy. Một Origami là
một mảnh giấy hình phong cảnh được vẽ ở một nửa, nửa kia trắng và thường
được viết chữ, thơ... lên đó. Ở Nhật Bản ngày nay, từ origami-tsuki (từ
ghép có gốc origami) có nghĩa là "xác thực".
Ở Nhật họ không dùng
từ origami để chỉ việc gấp giấy cho đến thời kỳ Showa. Origami được gọi
là "orisue" hay "orikata" vào thời Edo, và "orimono" vào cuối thời Edo
đầu thời Showa B. Origami cổ điển Nhật Bản
Tư liệu về Origami cổ xưa rõ ràng nhất là bài thơ ngắn của Ihara
Saikaku viết năm 1680. Nó có đoạn là : Rosei-ga yume-no cho-wa orisue (
tạm dịch là "những con bướm trong giấc mơ của Rosei có lẽ là orisue ).
Trong đó ông gọi một hình Origami là Ocho Mecho ( bướm đực và bướm cái)
giống như gọi bawfng từ "orisue". Người ta dùng kiểu nàu để gói các chai
rượu Sake trong ngày lễ cưới.
Origami cũng nói về một nghi thức của
giới Samura bắt nguồn từ những gia đình như Ogawara, Ise, Imagawa, và
những gia đình khác. Ocho Mecho, hay Noshi, đó cũng là một phần trong
nghi thức Origami này. Có rất nhiều hình được gấp với nhiều mục đích
khác nhau.
Theo cuốn " Tsutsumi-no Ki" (1764) của Ise Sadatake thì có ý nói nguồn gốc của Origami là từ thời Muromachi.
Những
hình Origami quen thuộc hơn gọi là Orizuru và Yakko-san đã mô tả trong
ukiyoe hay những đoạn của hình gấp trên kimono từ thế kỷ 18. Thật sự,
Yakko-san không sống vào thời kỳ này.Cách gấp này cũng được gọi là
Komoso.
Cuốn "Ramma zushiki" ( 1734) đã dạy gấp hình chiếc thuyền,
Sanbo và Origami đã chỉnh sửa nhiều gọi là Tamatebako, ngoài ra Orizuru
và komosho đã có sẵn. Chúng ta không biết được là những mẫu này xuất
hiện từ khi nào.
Adachi Kazuyuki và Origami để giải trí của ông là một ngoại lệ thật
riêng biệt khi ông ta ghi lại rất nhiều hình Origami trong cuốn "
kayaragusa" của ông khỏang năm 1845. Từ "kayaragusa" của cuốn sách này
đôi khi bị đọc nhầm thành "kan-no Mado", do sai sót của việc sao chép.
Akisato
Rito cho xuất bản cuốn " Sembazuru Orikata" năm 1797. Từ
"Sembazuru"theo nghĩa đen là một ngàn con hạc nhưng ngày nay nó có nghĩa
là hàng tá, và nó có quan hệ với việc xếp Orizuru từ một tờ giấy rời.
Đôi khi nó được cho là quển sách Origami cổ xưa nhất trên thế giới.
Nhưng nếu chúng ta không phân biệt hai loại hình origami thì cuốn
"Tsutsumi-no Ki" cổ hơn.
Dựa trên những nguồn tư liệu đã nói trên và
các tư liệu khác như "Orikata-dehon Chushigura" (1800) của một tác giả
không biết tên, chúng ta có thể liệt kê ra những đặc trưng của Origami
cổ điển Nhật Bản. Họ xếp giấy thành nhiều hình dạng khác nhau bằng việc
cắt xén rất nhiều. Họ cũng tính toán nhiều khi gấp, và việc thiết kế phụ
thuộc vào loại giấy làm tay whashi của Nhật. Để làm phần có màu, họ
phải qúet những màu khác nhau lên giấy, hoặc vẽ lên chúng.
 C. Origami cổ điển Châu Âu Origami không phải là một môn nghệ thuật "Nhật" Chúng
ta có thể công nhận một bức tranh của năm 1490 vẽ theo cuốn
truyện"Tractatus de Shaera Mundi"-viết bởi Johannes de Sacrobosco (John
của Hollywood) vào thế kỷ 13 và đã được tái bản hơn 60 lần vào giữa thế
kỷ 17 có con tàu giấy giống như trong cuốn "Ramma Zushiki". Nếu nó thật
sự là một con tàu Origami, nó không thể có nguồn gốc từ Nhật được vì
Origami của Nhật lúc bấy giờ mới chỉ là một nghi thức không hơn. John
Webster đã tham khảo "paper prison" (nhà tù giấy) để vận dụng vô vở
kịch của ông là " The Duchess of Malfi", ra mắt lần đàu khỏang những năm
1614 và được in thành sách năm 1623. nó dường như là mẫu Origami được
biết đến như water bomb ngày nay. Nó không xuất hiện trong bất cứ dòng
Origami nào của Nhật vào thời Edo. Chúng ta có thể tìm thấy vài tham
khảo rõ ràng về Origami của thế kỷ 19 trên khắp Châu Âu. trong số đó
Bảo tàng Quốc gia Đức và Bảo tàng Nghệ thuật của người Saxon đã có hình
những con ngựa và người cưỡi ngựa Origami làm khỏang năm 1810 hay 20,
trong bộ sưu tập của họ. Vào giữa thế kỷ 19, Friedrich Frobel đã
thành lập nhà trẻ đầu tiên trên thế giới. Trong hệ thống giáo dục của
ông gồm có vài món đò chơi gọi là "Gifts" ( quà) và vài trò chơi gọi là
"Occupations" (công việc). Một trong số occupations đó có môn Origami. Frobel
Gifts và Occupations có 3 loại, loại cuộc sống, loại cái đẹp và loại
kiến thức. Origami bình thường được xếp vào nhóm cuộc sống. Trong
Origami loại cái đẹp thì phần xếp rất cân bắt đầu từ những nếp gấp cơ
bản. Môn Hình học ở tiểu học được dạy bằng Origami đó chính là Origami
loại kiến thức . Chỉ có vài mẫu hình của Origami Châu Âu vào thế kỷ
19 là có thể thấy giống với của Nhật cùng thời điểm ấy. Thậm chí ngày
nay, rất ít người Nhật biết Pajarita ( con chim nhỏ) mà mọi người Tây
Ban Nha đều biết đến. Mặt khác, Orizuru không được biết đến ở Châu Âu
nhưng nó là dạng Origami cổ điển rất quen thuộc với người dân Nhật. Origami PajaritaNhững
hình Origami cổ điển Châu Âu dựa trên nếp gấp 45 độ, ngược lại Origami
cổ điển Nhật như Orizuru hay Con Ếch thì dựa trên nếp gấp 22.5 độ. họ
chỉ sử dịng một tờ giấy vuông hay chữ nhật, và họ không phải tính toán
hay cắt xén quá nhiều. Origami cổ điển Châu Âu và Nhật Bản khá khác biệt
vì hầu như chúng phát triển độc lập với nhau. Nguồn gốc của Origami
Châu Âu không được rõ, nhưng có vẻ như nó có liên quan đến tấm bằng
Baptismal của thế kỷ 16 hay 17. Ngày nay, họ xếp tấm bằng Baptismal này
bằng những đường đôi hay giống như hình dạng mà Nhật Bản gọi là Menko
hay Người cầm chỉ. Người ta cho răng "nghi thức Origami" này có từ thế
kỷ 15. D. Origami truyền thống:
Cả Nhật Bản và Châu Âu đều có origami của riêng mình trong lúc Nhật
thực thi chế độ bế quan tỏa cảng với thế giới bên ngoài. . Origami trong
hai lĩnh vực này khá độc lập. Thời kì khôi phục đế chế quân chủ Meiji
và sau đó là thời mở cửa trao đổi giao lưư giữa Nhật và phương Tây kéo
theo sự hợp nhất của Origami Đông và Tây. Nhật Bản đã tiếp thu hệ
thống nhà trẻ Frobelian, trong đó cũng bao gồm luôn cả Origami cổ điển
Châu Âu. Như vậy Origami cổ điển Nhật và Âu đã bị pha trộn. Kho tài liệu
về origami đã mở ra một trang mới tại đây và trở thành cốt lõi của
Origami truyền thống. Nhật Bản cũng bắt đầu sản xuất loại giấy xếp
Origami, đó là một mảnh giấy hình vuông có màu ở một mặt kiểu Châu âu
(ta co thể hình dung là giống như giấy thủ công học sinh dùng ngày nay),
bởi vì nhà trẻ cần nó cho việc giảng dạy Origami Frobelian. Từ thời
Meiji, các hình mẫu mới đã được bổ xung thêm với rất nhiều kiểu phù hợp
với loại giấy xếp mới. Mặt khác, có rất nhiều hình mẫu phù hợp với loại
giấy xếp waki đã bị loại bỏ. Trong loại hình Origami truyền thống,
các hình mẫu được truyền từ người này sang người khác, từ thế hệ này
sang thế hệ khác. Chúng cũng thường thay đổi cách gấp cũng như tên gọi
luôn. Trẻ em cũng như người lớn cũng thường ứng biến ra những hình mẫu
mới. Sự sáng tạo này trong Origami truyền thống cũng chính là một trong
những lý do mà Frobel đã đưa Origami vào chương trình Occupation của
ông. Nhưng trong việc dạy Origami ngày nay, các học sinh chỉ được dạy
cho những cái có sẵn, vì các giáo viên có cách hiểu sai về môn này, rằng
chúng chỉ là một sự bắc chước, nhiều trường đã loại bỏ nó ra khỏi
chương trình học. Những hình mẫu Origami truyền thống được truyền bá đi
rất xa trong một thời gan ngắn, do những người trong nứơc truyền bá ra
ngoài biên giới. Orizuru của Nhật đã di cư qua Châu Âu và trở thành
Flapping Bird vào đầu những năm của thời đại Edo. Sau đó, Miguel de
Unamuno, người sống vào cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20 đã làm thêm nhiều
hình mẫu căn cứ vào Flapping Bird . Ở Châu Âu, người ta không dùng
từ Origami để chỉ việc xếp hình bằng giấy cho đến những năm 1950.
Origami lúc đầu được gọi là "papierfalten" ở Đức và "paper foling" ở
Anh. Khi Nhật Bản tiếp thu Origami Frobelian trong hệ thống nhà trẻ, từ
"shoshi", "tatamigami" hay "kamitatami" được dùng trong nhà trẻ và từ
"origami-zaiku" hay "origami" được dùng trong trường tiểu học. Nhưng
những từ này không phổ biến bên ngoài hện thống trường học. Ở Tây Ban
Nha, "pajarita" có nghĩa không chỉ là con chim origami mà còn là từ gọi
chung cho môn Origami. Origami truyền thống đã ra đời và mang theo
trong hành trang nó những trao đổi văn hóa giữa Đông và Tây. Nó không
phải là một dòng văn hóa thuần Nhật mà là một sự lai tạp giữa Nhật Bản
và Châu Âu. Mặc dù nó được phổ biến nhất ở Nhật, song nó cũng được
truyền bá rộng rãi sang Châu âu, Châu Mỹ, Trung Quốc và nhiều nước khac
từ thế kỷ 19 hay đầu thế kỷ 20. E. Origami hiện đại Trong loại Origami truyền thống thì các hình mẫu và tên gọi được truyền
bá từ một số người ẩn danh nào đó, không có văn bản ghi chép nào.
Origami hiện đại bắt đầu từ thế kỷ 20, dựa trên những kiểu hoàn tất khác
nhau. Việc xếp tiếp nối một hình của Origami hiện đại là của nững người
thiết kế, những "nhà sáng tạo của Origami"
Cha đẻ của Origami hiện
đại có lẽ là Uchiyama Koko, vì ông có bằng sáng chế cho các hình mẫu của
mình. Ngày nay có vài người nghĩ rằng cần phải có bản quyền. Ý nghĩ
rằng những người sáng tạo ra cần được sở hữu sản phẩm trí óc của mình và
cũng là một thái độ tôn trọng đối với người tạo tác.
Trong Origami
hiện đại, sự sáng tạo là thuộc về nững ngừơi thiết kế và sự đánh giá tùy
thuộc vào người gấp. Họ thích những hình mẫu không chỉ là hình dáng đẹp
của chúng sau khi hoàn tất mà còn phụ thuộc vào tính dễ xếp, dễ nhớ của
hình mẫu.
Những hướng dẫn nhằm trình bày cách xếp một hình mẫu, rất
quan trọng trong Origami hiện đại, vì người xếp sẽ tự mình làm lại hình
mẫu. Chúng trình bày lại toàn bộ quá trình gấp. Ta có những loại phổ
biến trong việc trình bày lại trong origami cổ điển Nhật Bản nhưng chúng
hoàn toàn không có văn bản ghi lại quá trình gấp của chúng.
Trong
Origami hiện đại, người ta thường gấp các hình mẫu bằng tờ giấy vuông
(đa số), không cần đến kéo cắt tỉa hay là keo để dán dính. Bên cạnh quy
tắc xếp hình, người xếp cũng sẽ gầm hiểu rằng để xếp những hình mẫu đó
cần có giấy Origami (giấy thủ công). Một hình mẫu được là từ hơn một tờ
giấy hay dùng nhiều hình lồng lại với nhau được đánh giá cao.
Vào
những năm 1950 và 60, Hội chơi Origami Quốc Tế đã được sáng lập bởi
những người sáng tạo và xếp giấy gồm có Yoshizawa Akira, Takahama
Toshie, Honda Isao, Robert Harbin, Gershon Legman, Lillian Oppenheimer,
Samuel Randlett, Vincente Solórzano-Sagredo và những người khác nữa. Họ
đã truyền bá rộng rãi Origami cho những người dân ở đất nước họ.
Họ
đã cho xuất bản những hình mẫu Origami của những người thiết kế Nhật,
Châu Âu và Châu Mỹ tại Nhật và Anh. Chúng tất nhiên là cũng có mặt tại
quốc gia và cơ quan địa phương của họ. " Origami" đã trở thành từ để gọi
chính thức cho việc xếp giấy do đề xuất của Oppenheimer. Các ký hiệu
của Yoshizawa trong bản hướng dẫn đã được truyền bá bởi Harbin và
Randlett, và trở thành các tiêu chuẩn quốc tế
F. Origami toán học
Ta thường ứng dụng phần đầu của một quá trình làm hình mẫu chính thức
và thiết kế các hình mẫu khác nhau. Kết quả là nhiều hình mẫu có gần như
phân nửa giống nhau. Phần phân nửa hình này được gọi là hình căn bản
khi chúng được sắp xếp theo phân tích hình học. Trong số những khảo sát
ban đầu của kiểu căn bản là Uchiyama Koko những năm 1930 và của Vicente
Solorzano- Sagredo những năm 1940.
Những hình mẫu mới trong Origami
hiện đại phụ thuộc vào một vài kiểu tạo hình cơ bản. Họ dùng kiểu cơ bản
con chim, kiểu này có nửa phần xếp của Orizuru, trong việc sáng tạo ra
không chỉ chim mà còn có những thú hay các lọai hoa. Chúng khá nhiều mẫu
cơ bản, mặc dù chúng đôi khi có nhiều khác biệt như kiểu cơ bản con
chim xếp từ một hình tam giác hay một sự kết hợp giữa kiểu cơ bản con
chim với kiểu căn bản con ếch.
Khi chúng ta xếp một kiểu căn bản và
mở nó, chúng ta có được phần nếp gấp. Việc này đã được đưa vào giảng dạy
môn hình học trong các nhà trường từ những năm 1980 và hình mẫu mới của
nó gọi là Pegasus, cô ta/ cậu ta không thể chọn lựa từ kiểu căn bản nào
ngoài kiểu căn bản Pegasus.
Maekawa Jun và Peter Engel khởi đầu cho
Origami toán học một cách độc lập. Cả hai đều chú ý rằng các phần tạo
thành của hình cơ bản chính thức gồm có những tam giác và những hình chữ
nhật. Họ chia một phần tạo thành thành những "nguyên tố" và xếp chúng
lại để tạo thành những phần mới. Nói cách khác, họ đã thiết kế ra những
hình mẫu mới trước khi gấp chúng.
Học thuyết thú vị này đã được phát
triển bởi Meguro Toshiyuki, Kawahata Fumiaki, Robert Lang và những
người khác. Trong học thuyết này, một hình cơ bản được xem như một phần
độc lập và được vẽ theo chiều dài và sự sắp xếp của các mảnh. Họ nghĩ ra
cách giải các phần tạo ra của hình cơ bản từ chiều dài tùy ý và sắp xếp
các mảnh. TreeMaker ( người trồng cây ) của Lang là một chương trình vi
tính dựa trên thiết kế căn bản của Origami.
Có một số thiết kế khác
không phụ thuộc vào kiểu xếp căn bản. Trong số chúng có kiểu xếp hộp
được ứng dụng một cách rộng rãi. Max Hulme và Neal Elias đã mở đường cho
phương pháp này vào những năm 1970.
Việc kết hợp những phương pháp
thiết kế này lại, ta có thể làm thành những hình mẫu hoàn chỉnh chỉ cần
đến một tờ giấy vuông và không cần chiếc kéo. Do đó, sự trừu tượng của
Origami là một bài toán hóc búa hơn nhiều lần trong Origami tóan học.
Khi đó, họ hòan thành việc thiết kế thật sự hay một số hình mẫu hòan
chỉnh dựa vào phương pháp của một tờ giấy vuông không cắt xén. Thêm vào,
họ xem như phần tạo ra là một phần quan trọng của hình mẫu ngoài hình
dáng cuối cùng và quá trình gấp.
G. Origami nghệ thuật :
Từ "origami" bao gồm từ "oru" ( để gấp) và từ "kami" hay "gami" (giấy).
Vậy Origami là giấy để gấp hinh. Tuy nhiên, những từ này nhấn mạnh bề
ngòai của Origami ( hình được làm từ giấy) nhưng cái hóc búa bên trong
không ai biết được. Họ giảm bớt giấy để chỉ là hình dáng hình học như
hình tam giác hay hình chữ nhật, và việc gấp chỉ là vẫn dùng sự kéo léo
trong môn hình học.
Nếu chúng ta có nghiên cứu qua Origami cổ điển
Nhật, chúng ta không thể nói rằng Origami chỉ dựa trên hình học. Rất
nhiều hình mẫu từ thời Edo đã được gấp bằng giấy washi- một lọai giấy
mềm và dẻo không thể tạo hình. Hơn nữa, đỉnh cao của nghi thức Origami
không phải làm thành những hình dáng mà là biểu lộ lòng thành của người
gấp.
Từ những năm 1950, Yoshizawa Akira đã nghiên cứu sâu vào sự
biểu lộ của việc gấp giấy và chứng minh rằng Origami tiềm tàng khả năng
để trở thành một môn mỹ thuật. Ông đã làm nổi bậc hơn sự biểu cảm của
Origami và nó đã có một ảnh hưởng lớn lao đối với Origami nghệ thuật
ngày nay. Tác phẩm của ông không chỉ mô tả cách sắp xếp của các phần mà
còn biểu đạt cảm xúc nữa. Chúng không giống thực tế, nhưng chúng hoàn
toàn toát lên sự sống của chính chúng.
Những năm 1960, Uchiyama Koko
sáng tạo ra Kamon-ori hay phần gấp hoa. Nó đưa ra những phần cơ bản
trừu tượng dựa trên việc mở rộng hình học của Tato. Origami trừu tượng
chính nó không phải là mới mẻ. Thật sự, nó có từ Origami Frobelia của
dạng cái đẹp. Nhưng ông gấp hình tác phẩm nghệ thuật độc nhất vô nhị bới
việc gấp nhiều lớp giấy washi do chính tay ông nhuộm.
Những người
gấp Origami nghệ thuật khơi lên cái cảm xúc tiềm tàng của giấy. Do đó,
việc chọn lựa giấy rất quan trọng. Thêm nữa, họ thường làm việc trên
giấy và cải tiến biểu hiện của nó. Kamon-ori của Uchiyama là một ví dụ
tuyệt vời. Yoshizawa đã đổi mới kiểu xếp bằng cách thấm ướt giấy trước
khi gấp. Ông cũng cố biểu hiện bằng cách cắt rìa tờ giấy. Hơn thế nữa,
Michael La Fosse đã tự mình làm giấy.
Các tác phẩm của Origami nghệ
thuật cũng là gấp giấy. Vì thế, sự tạo ra được cho là cả người thiết kế
lẫn người gấp và sự thưởng thức thuộc về người xem. Quá trình gấp hay
tạo thành các phần của nó không phải là chủ dề của sự hiểu biết. Thêm
vào, không có việc làm lại một tác phẩm Origami nghệ thuật, bởi vì quá
trình làm giống như vậy lại cho ra một tác phẩm khác với phong cách khác
hay thành một hình khác không chừng.
Ngày nay, những người mê gấp
giấy Phương Tây hoạt động nhiều hơn trong lĩnh vực Origami nghệ thuật
này. Những người giỏi về Origami trừu tượng có lẽ là Jean-Claude
Gorreia, Paul Jackson và Vincent Floderer và những đại biểu của Origami
có lẽ là Eric Joisel, Michael La Fosse và Giang Dinh. | |  | |  |
 |
|
Trang Chính 
Tiêu đề: LỊCH SỬ ORIGAMI
Tue May 31 2011, 17:06
